Eetbaar Groen Lucas de kockstr-Fernhoutstr

Droom wordt werkelijkheid

Het speeltuintje op de kruising Lucas de Kockstraat/Fernhoutstraat wordt druk bezocht. Niet alleen door kinderen die vlakbij het speeltuintje wonen, maar ook door ouders die met hun kleine kinderen op weg zijn naar de winkels bij de Stadspoort en langs de speeltuin fietsen. Even afstappen en lekker de kleintjes laten klimmen en glijden. Het hekwerk langs de speeltuin geeft overzicht en veiligheid. Hoe mooi zou het zijn als de kleine kinderen hier al spelend ook lekker bessen en ander fruit kunnen plukken. En dat hun ouders ze aanmoedigen: “Toe maar, ja, eet maar. Het is gezond én lekker!”. Deze droom om het groen rond het speeltuintje te vervangen door eetbaar groen heeft handen en voeten gekregen.

Zo zag het speeltuintje eruit voordat we begonnen. Houtsnippers in de vorm van een soort rechthoek, met rondom stoeptegelverharding onderbroken door drie boomspiegels. Kinderen kunnen hierdoor geen rondje fietsen of steppen rond het speeltuintje. Eén boom is gekapt, omdat deze stormschade had opgelopen. De stoep-tegels liggen scheef, waardoor er relatief veel gras in de voegen groeit. Tegen de gevel van het naastgelegen huis staan prikstruiken en enkele bomen met een slechte conditie. Ook de boomkroon van de esdoorn op de hoek bij het fietspad is niet meer helemaal gaaf, maar dat komt door spelende kinderen, die boompje klimmen of een hut maken tussen de horizontale takken.

Groen leeft in de buurt. Een groot aantal bewoners was direct enthousiast bij het horen van de term ‘eetbaar groen,’. Om dit te kunnen realiseren is een kerngroep van drie aanwonenden gevormd en is een eerste aanzet gedaan voor het vervangen van het groen. De gemeente Ede was enthousiast over het plan, maar stimuleerde om ook andere ideeën die leefden gelijktijdig op te pakken. Zo werd het opknappen van de verharding rond de speeltuin een belangrijk aspect in het plan en is een schets gemaakt van het toekomstbeeld. Het plan is goedgekeurd door de gemeente en met de wijkcoördinator is beoordeeld dat voor de kap van de bomen geen vergunning nodig was. De schets is vervolgens getoond bij de inzamelacties van de bonnen van Ede Doet en bij het verkrijgen van draagvlak onder direct aanwonenden. Bij het langsgaan van de deuren om bonnen van Ede Doet in te zamelen, bleek dat het draagvlak in de buurt groot is. En dit is tijdens de hele aanloop en uitvoering zo gebleven. Om de direct aanwonenden extra te informeren is op zaterdag 30 juni 2018 een high tea georganiseerd door de kerngroep. In het zonnetje hebben buurtbewoners genoten van allerlei lekkere bessentaarten, koeken en muntwater. Spontaan brachten verschillende buurtbewoners ook nog allerlei lekkers mee. Het plan is met tekeningen toegelicht, waarna buurtbewoners ook vragen konden stellen of suggesties konden doen.

Voor extra bekendheid en betrokkenheid is een Facebookpagina gelanceerd. Daarnaast is het plan succesvol gepitched op de Foodfloor. Een verslag hiervan is te vinden op https://eetbaarede.nl/2018/06/30/verslag-jubileum-foodfloor. Het Foodfloorfonds onderkende de waarde van het plan voor de bewoners van Ede en heeft een financiële bijdrage geleverd. Ook zijn financiële bijdragen verkregen vanuit het wijkbudget en Stichting Idee in Uitvoering. Op basis van twee offertes van hoveniers/aannemers is beoordeeld welk bedrag benodigd was voor uitvoering en welk deel van het werk door bewoners zelf kon worden uitgevoerd. Door deze besparingen, enkele wensen (vooralsnog) achterwege te laten en een sponsoring door de hove-nier en later ook de kweker, waren voldoende financiële middelen beschikbaar en is opdracht verleend aan de hovenier. Toen kon de daadwerkelijke uitvoering starten

In het ontwerp staan twee onderwerpen centraal: eetbaar groen en meer speelruimte om rondjes te kunnen fietsen of skeeleren. De bestaande bestrating wordt vervangen door een ovaal gevormd pad rond de speeltoestellen, waar kleine kinderen hun eerste rondjes op de fiets kunnen oefenen. Van de oude bomen worden de stammen hergebruikt als speelobjecten.

De bestaande beplanting, die bestaat uit grote esdoorns en rode kersenbomen met een ondergroei van stekelige struiken wordt vervangen door planten die eetbaar zijn: een peer, appel en walnotenboom, diverse soorten bessenstruiken en een onderbeplanting van diverse kruiden en eetbare vaste planten. Omdat ook het oog wat wil, is ook gelet op de sierwaarde. De fruitbomen bloeien in het voorjaar. De lavendel, roos, daglelie en diverse kruiden bloeien gedurende de zomer en de bessen kleuren de nazomer en het najaar. Kortom, een aantrekkelijke plek voor jong en oud!

De kerngroep en bewoners hebben erg uitgekeken naar het moment waarop daadwerkelijk de schop in de grond kon gaan. Circa anderhalf jaar nadat het idee was ontstaan, was het zover! Op zaterdag 1 september 2018 liep een groot deel van de directe buren uit om de handen uit de mouwen te steken. Met ruim 20 volwassenen en 10 kinderen was het prettig werken in het zon-netje. Gestart werd met een kop koffie en koek, voor een goede sfeer, gedoneerd door enkele bewoners. Maar al gauw begon het te kriebelen en werden mouwen opgestroopt. Ja, ook in overhemd kan best worden gewerkt! Alle tegels rondom het speeltuintje zijn verwijderd en, netjes gesorteerd, op pallets gelegd. Kinderen staken de schep onder de tegel en volwassenen legden ze op steekwagens of in kruiwagens om ze makkelijk te vervoeren. Wat een samenwerking! Ook alle houtsnippers zijn handmatig verwijderd. De vrouwen waren toch wel erg blij met de hulp van de mannen bij deze klus. Klein en groot, toeschouwer en harde werker hebben allemaal genoten van de pauze met koffie, limonade, zelfgebakken taart en koekjes. Alles weer gedoneerd door buurtbewoners. En weer verder! Van 10:00— 12:00 uur is gewerkt en toen was het speeltuintje gereed voor het werk door de hovenier. Die zou maandag 3 september aan de slag gaan. Voldaan, verwachtingsvol en met spierpijn ging iedereen naar huis.

 In de week van 3 t/m 7 september 2018 is hovenier Kerngroen uit Bennekom aan het werk geweest om alle werkzaamheden uit te voeren die we als bewoners niet zelf konden doen. Het ging om de kap van de bomen, het verwijderen van het groen, het verlagen van de groenstrook, het aanbrengen van nieuwe plantvakken en het straatwerk. Met name het straten van de klinkers in een ovale vorm vergt het nodige vakwerk! Voorman Rick, Willem en Maarten hebben op maan dag een start gemaakt. Ze werden in de buurt verwelkomt door verschillende bewoners. Aan het eind van de dag was al het groen, met uitzondering van de esdoorn, verwijderd. Nog niet verdwenen, want de container puilde uit van al het takhout. De stam van één boom is in grote stukken gezaagd om enkele zitjes te kunnen maken voor kleine kinderen. De rest is verdeeld onder buurtbewoners die inte-resse hadden om zelf haardhout te drogen.

Op dag 2 kon het opbouwen beginnen. Door Kerngroen is een start gemaakt met het straatwerk. De grond aanvullen met geel zand, egaliseren en de eerste contouren van de ovale vorm uitzetten. Vanaf dag 3 zat Maarten weer in de collegebanken en hebben Rick en Willem het werk uitgevoerd. Ook deze dag stond in het teken van het straatwerk en dus nog veel meer egaliseren. Rick en Willem werkten beide vanaf één zijde naar elkaar toe. Het is secuur werk waarbij je elkaar niet in de weg wilt zitten, aldus Willem. Aan het einde van de dag was het fietsbaantje goed zichtbaar en moesten alleen nog steentjes worden geknipt om hoekjes op te vullen. Wat een puzzel! Dit is op dag 4 gelukt en toen is ook een start gemaakt met de klinkers rondom het fietsbaantje. Mooi om te zien dat in de klinkers de kleuren van de huizen terugkomen (rood en geel). De binnenste rand van het fiets-baantje is aangesmeerd met specie om de steentjes te fixeren. Dag 5 begon met regen, heel veel regen. Ook zijn de houtsnippers geleverd, die de volgende dag door buurtbewoners weer in het speeltuintje worden uitgespreid. Maar aan het eind van de dag lag al het straatwerk erin. Op de laatste dag van Kerngroen zijn enkele stoeptegels weer teruggeplaatst en de plantvakken gereed gemaakt.

Op zaterdag 8 september 2018 om 10:00 uur stonden de statafels weer vol met koffie, thee en zelfgebakken lekkers. Het weer zat gelukkig ook mee en dus kon hard worden gewerkt. Met 11 volwassenen en 3 kinderen is alles weer mooi gemaakt. Allereerst zijn vier stammetjes ingegraven, als zitjes voor kleine kinderen en speelmogelijkheid voor de groteren. Van een deel van de oude houtsnippers is een paadje gemaakt onder de boom die is blijven staan, zodat het groen straks ook van binnenuit beleefbaar is voor de kinderen. Ook is de ruimte onder het speeltoestel weer helemaal gevuld met de resterende oude en nieuwe houtsnippers. Kruiwagens reden af en aan en werden razendsnel volgeschept. Voor de pauze lagen alle oude houtsnippers er weer in en na de pauze was dit binnen een half uur afgewerkt met mooie, nieuwe houtsnippers. Ook is de prullenbak op z´n nieuwe plek gezet, langs het fietspad, zo-at deze beter toegankelijk is, ook voor passanten. Verder is ook het zand tussen de klinkers en tegels geveegd. Ook dit keer werd de koffie en thee volop gedoneerd door buurtbewoners. Zo kan iedereen een steentje bijdragen. En uiteraard werd er ook gespeeld: kruiwagens vol kinderen gingen rond de speeltuin en over het nieuwe pad.

Na een week lang niet gespeeld te mogen hebben in het speeltuintje, was een geïmproviseerde feestelijke ope-ning wel op z’n plaats. Het rood-witte lint dat om de glijbaan was gespannen, is onder toeziend oog van alle harde werkers doorgeknipt door één van de kinderen, waarna de eerste roetsj van de glijbaan weer een feit was!

Ook daarna konden de kinderen niet wachten om hun skeelers en steppen weer te gebruiken. Rond en rond en rond ging het de hele middag.

Nadat Kerngroen de werkzaamheden had beëindigd, is een week lang het zand ingeveegd tussen de tegels.

Samen met de kweker zijn een aantal bijzondere oude fruitrassen geselecteerd: De Limoenappel en Gieser Wildeman en een walnoot. Waar mogelijk is ook gekozen voor biologisch gekweekt plantgoed. In eerste instantie was het idee om op of rond burendag (eind september) de beplanting in de vakken te zetten. Maar de kweker ontraadde dit sterk. Om met name de bomen een goede kans van aanslaan te geven, is een goede planttijd van essentieel belang. Pas als de bomen het blad laten vallen, rond half november, kan worden aangeplant. Nog even geduld dus.

Op zaterdag 10 november 2018 was het eindelijk zover, de plantdag! De verharding rond het speeltoestel en de gespaarde (klim)boom bleef in de tijd tussen de aanleg van de verharding en het planten volop in gebruik door de kinderen, maar het is ook wel erg leuk als de speeltuin weer omkleed wordt met groen. Op vrijdag 9 november is het plantgoed geleverd door Dependens uit Bennekom en zijn de plant-vakken met touwen aangegeven. Zaterdagochtend begonnen de voorbereidingen van de plantdag met het versieren, opbouwen van de partytent (er werd regen voorspeld!) en het uitzetten van het plantgoed op de juiste plekken. Om 13:00 uur was het dan zover. Wethouder Leon Meijer kwam samen met zijn dochter langs en ook de wijkcoördinator van EdeDoet, Paul Zoeteman, was aanwezig. Na een inleidend praatje van één van de intiatiefnemers en heeft de wethouder in zijn speech het belang van Food dichtbij mensen benadrukt. Ondertussen waren enkele buurtkinderen druk om het plantgat groot genoeg te maken, waarna de wethouder en wijkcoördinator de buurtkinderen hebben geholpen om de eerste boom, een walnoot, te planten. Het was dringen geblazen rond het plantgat. Daarna is de opening feestelijk voortgezet met een bak koffie of thee en allerlei heerlijk zelfgemaakt lekkers, van zoet tot hartig.

Een grote groep helpende handen stond klaar om alle plantgoed in de grond te zetten. Het was een bont gezelschap van buren, van dreumes tot bijna-bijna pensionado en alles er tussenin (kinderen, tieners, studenten, ouders en grootouders). Het planten van alle andere bomen, struiken en planten was daarna in een uur gereed. En gelukkig maar, want daarna begonnen de druppels motregen wel erg dik te worden! Onder de partytent werd, gezellig knus, nog een drankje en hapje gedaan als afronding.

De plantdag was de kroon op het werk dat is verzet door de buurt en de initiatiefnemers. Uitnodigingen voor de plantdag zijn bekend gemaakt op de Facebookpagina, buren-Whatsapp, middels brieven in de buurt, bij de lokale pers, bij de gemeente en alle organisaties die het initiatief (financieel) mogelijk hebben gemaakt. De belangstelling die het project kreeg, was een bevestiging dat het initiatief niet alleen in de buurt goed is ontvangen, maar ook bij de organisaties. De plantdag is bijvoorbeeld als event aangekondigd op de website Smaakstad Ede (eetbaarede.nl).

Voorafgaand aan het planten is één van initiatiefnemers geïnterviewd door Ede Doet en tijdens het planten is op locatie gefilmd. Dit materiaal zal ook worden gebruikt voor plaatsing op de website van EdeDoet en is beschikbaar via de Facebookpagina ‘buurtspeeltuineetbaargroen’. Ook is in de lokale kranten Ede Stad en Edese post een artikel geplaatst, waarbij het zelfs voorpagina-nieuws was. Kortom, de initiatiefnemers zijn dankbaar voor de warme belangstelling van iedereen.

Wat begon als een idee om een hele plukroute in de Maandereng te realiseren, met vervanging van de kersenbomen in het buurtpark in eetbare soorten, is al vrij snel teruggebracht tot één puntlocatie (buurtspeeltuin Lucas de Kockstraat/Fernhoutstraat). En zelfs dan is de weg tot realisatie lang. Ieder lid van de kerngroep heeft wel een moment gekend waarop verzucht is: “Weet je wat, laat allemaal maar zitten”. Wat hebben we hiervan geleerd en was het de inspanning waard?

We hadden het initiatief niet kunnen realiseren zonder elkaar. De kerngroep bestond uit drie mensen met verschillende talenten. Dit heeft zó-veel voordeel opgeleverd tijdens het hele proces. De een gaat met een enthousiast verhaal langs de deuren voor bekendheid en bonnen. De ander kan prachtige ontwerpen maken die voor iedereen duidelijk zijn en de derde is veel meer thuis in de zakelijke kant van offertes en procesbewaking. Heel waardevol om deze kennis van elkaar te kunnen gebruiken en de ta-ken zo te kunnen verdelen. Ook hebben we ervaren dat het enthousiasme van anderen motiverend werkt als je er zelf even doorheen zit. En met drie kerngroepleden was er ook altijd ruimte om de inspanningen tijdelijk op een lager pitje te zetten, als het privé er even niet bij kon.

Maar de kerngroep doet het niet alleen. Ook de steun, belangstelling en ideeën vanuit de buurt droegen bij aan de motivatie om door te gaan. Vooral de tijd vlak voor uitvoering is als erg intensief ervaren. Na lange voorbereiding is het dan bijna zover. Zal alles goed gaan, gaat het lukken, wat vinden mensen er nu echt van, is iedereen voldoende op de hoogte? Het was dan ook een enorme stimulans en bevestiging dat het plan leeft in de buurt toen 22 volwassenen en 10 kinderen kwamen helpen op de eerste zaterdag. En dat koffie, thee, limonade, koekjes en taart van alle kanten werden gedoneerd.

En verder hadden we het project nooit gerealiseerd kunnen krijgen zonder de steun en inzet van de gemeente en Kerngroen. Zowel in de voorbereidingsfase als tijdens de uitvoering waren de mensen van Kerngroen enthousiast en volop bereid om mee te denken. Daardoor zijn goede afspraken gemaakt en was er voor iedereen duidelijkheid over planning, voorwaarden en kosten. Ook de wijkcoördinators van de gemeente waren betrokken en enthousiast. Ze hebben meegedacht en hun ervaring gedeeld. Openheid vanaf het begin over wensen en twijfels vanuit alle partijen heeft zeker bijgedragen aan het slagen van het plan!

Wij zijn tot slot ook dankbaar voor de financiële bijdragen, naast Ede Doet en het wijkbudget, van Stichting Idee in Uitvoering en Foodfloor, die ook erg enthousiast waren over ons initiatief.

100% draagvlak voor een initiatief is eigenlijk een utopie, maar we hebben gemerkt dat, ook al wordt het plan zeer breed gesteund in de buurt, het lastig is om niet iedereen tevreden te kunnen stellen. Zeker de laatste week voor uitvoering heeft dit een sterke wissel getrokken op het plan. Emoties en rede liggen dan niet altijd op één lijn. Maar ook hierin hebben we steun ervaren door het samen te doen.

We zijn heel dankbaar dat de buurtbewoners zo gul hebben uitgedeeld met drinken en lekkers, tijdens de buurtactiviteiten, maar ook aan de medewerkers van Kerngroen. Het was wel een teleurstelling dat kosten voor catering niet uit het budget van EdeDoet gefinancieerd mag worden. We hebben juist ervaren dat het initiatief zoveel binding brengt, ook op dit vlak, dat kosten voor catering in onze ogen prima een plek in het initiatief zou kunnen krijgen.

Voorafgaand aan de uitvoering is een Whatsapp groep in het leven geroepen, waar actieve bewoners zich voor hebben aangemeld. Dit werkt goed en zorgt voor eenvoudige communicatie, ook straks tijdens de onderhoudsfase!

En hoe het verder gaat....

Vanaf nu zal het onderhoud van het openbare, eetbare groen worden uitgevoerd door de buurt. Hiervoor is een Whatsapp-groep in het leven geroepen. Hierop kunnen berichtjes worden gepost om hulp te vragen als bewonerstaken zien die uitgevoerd moeten worden (onkruid trekken, bijsnoeien). Ook de grote activiteiten, zoals een gezamenlijke voorjaarsronde, inclusief koffie en lekkers, zal weer worden georganiseerd. Dan wordt gekeken of alle planten de winter hebben overleefd en wordt het groen weer klaargestoomd voor het groeiseizoen. In het najaar zullen de appjes veelal bestaan uit de oproep om te komen plukken, want dan zijn de bessen, appels, stoofperenen walnoten rijp. Dat wordt samen smullen van alle lekkers!

Initiatief uitgevoerd

14 november 2018

Organisator

Sylvester van Ledden

Locatie

Op de hoek van de Lucas de Kockstraat en de Fernhoutstraat, bij het kleine speeltuintje.

Opgehaald bedrag

€ 8.548,98